Szczegóły

Opublikowano: 24 maj 2017

Beata Czernik i Bożena Hoinkes

pobierz artykuł: dieta w chorobach wątroby

Dieta powinna być lekkostrawna, w której znacznemu ograniczeniu ulegają kwasy tłuszczowe, o całkowitej kaloryczności ok. 2000 kcal na dobę. Stosuje się dietę bogatobiałkową. Dieta ma na celu dostarczenie ustrojowi chorego wszystkich niezbędnych składników pokarmowych potrzebnych dla utrzymania prawidłowego stanu odżywienia lub usunięcia niedoborów, regeneracji komórek wątrobowych a jednocześnie maksymalne odciążenie narządu w przypadku upośledzenia jego funkcji.

ZALECENIA I UWAGI

Jedz regularnie. Posiłki spożywaj 5 razy dziennie, małe objętościowo o stałych porach. Potrawy nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne.

Stosuje się potrawy gotowane w wodzie i na parze, pieczone w pergaminie i duszone bez tłuszczu. Zabrania się podawania potraw smażonych . Dozwoloną ilość tłuszczu dodaje się w postaci surowej do gotowych potraw.   Zupy i sosy sporządza się na wywarach warzywnych. Potrawy podprawia się zawiesinami z wody i mąki. Zabrania się używania zasmażek i śmietany.

Zaleca się spożywanie węglowodanów złożonych pochodzących z takich produktów jak : pieczywo jasne czerstwe, makarony, drobne kasze, ziemniaki.

Ogranicza się spożycie cukrów prostych zawartych w cukrze, słodyczach.

Wykluczyć nadmiar błonnika zawartego w pieczywie razowym, otrębach , grubych kaszach , surowych warzywach i owocach ze skórką.

Należy zwiększyć spożycie pełnowartościowego białka pochodzącego z produktów takich jak:chude mleko, kefir, jorurt, chudy twaróg, chude gatunki ryb i mięsa, chude wędliny.

Tłuszcze stosuje się łatwostrawne tj. margaryny miękkie, oliwę z oliwek , śmietankę. Zabrania się natomiast spożywania takich tłuszczów jak : smalec , słonina , boczek wędzony. Masło stosuje się w ograniczonych ilościach świeże i   na surowo.

Z diety należy wykluczyć   warzywa i owoce wzdymające tj. kapustę, kalafior, ogórki, strączkowe świeże i suche, rzodkiewki, cebulę, pory, czosnek, gruszki, śliwki, czereśnie. Warzywa i owoce zalecane należy spożywać w postaci soków, gotowanej i / lub przecieranej.

Potrawy należy przyprawiać kwaskiem cytrynowym, sokiem z cytryny, zieloną pietruszką, zielonym koperkiem, majerankiem, cynamonem, wanilią. Należy ograniczyć sól,vegetę, a wykluczyć pieprz, ocet, musztardę.

Zaleca się spożywanie dużej ilości produktów obfitych szczególnie w witaminy takie jak : A, K, C oraz witamin z grupy B. U pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby występują często niedobory tych witamin. Narząd ten traci zdolność ich magazynowania.

Źródłem witaminy :

   A - tran, wątroba, mleko, śmietanka , masło , żółtko jaj oraz produkty roślinne , głównie zielone i czerwone  

         warzywa ( marchewka, pomidory, zielona sałata, zielona pietruszka ).

   C - świeże owoce i warzywa ( owoce dzikiej róży , czarna porzeczka , maliny , truskawki , agrest , kiwi,

         owoce cytrusowe, pomidory, zielona pietruszka ).

   K - zielone warzywa liściaste, pomidory, truskawki oraz z produktów zwierzęcych - wątroba.

   z grupy B - mięso, podroby, ryby, nabiał, jaja, produkty zbożowe, drożdże piwne.

Całkowicie zrezygnuj z alkoholu.

4. Przykładowe jadłospisy  

                                         Produkty i potrawy wskazane i przeciwskazane w schorzeniach wątroby

Szczegóły

Opublikowano: 08 luty 2017

   lek. Bronisława Szlauer-specjalista chorób zakaźnych. Ordynator Oddziału obserwacyjno-zakaźnego.

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie Polaków wyjazdami do krajów tropikalnych. Egzotyczne podróże to jednak nie tylko piękne krajobrazy, niepowtarzalna kultura oraz wysokie temperatury, ale też niejednokrotnie – poważne zagrożenia dla zdrowia. W Polsce coraz częściej dochodzi do stwierdzania przypadków chorób, które zazwyczaj nie występują w europejskich krajach. Jak uchronić się przed tymi schorzeniami?
W 2013 r. na Karaibach doszło do masowych zachorowań na Chikungunyę. Choroba szybko rozprzestrzeniła się na 45 innych krajów, w tym państwa europejskie (Francja, Włochy). Z kolei strach przed wirusem Zika powstrzymał niektórych sportowców przed wyjazdem na Igrzyska do Rio. Olimpijczyków przerażała panująca w Brazylii epidemia.
Statystyki wskazują, że ok. 30-50 procent podróżujących do krajów rozwijających się – a więc do większości krajów strefy tropikalnej – choruje w trakcie podróży. Turystom najczęściej dokuczają zakażenia górnych dróg oddechowych oraz biegunka. Na liście najczęstszych problemów zdrowotnych znajdują się też wysoka gorączka, malaria oraz ugryzienia owadów i pajęczaków.
Gdy ukąsi komar
Najczęstszą przyczyną zgonów spowodowanych chorobami zakaźnymi u podróżujących jest malaria. Tylko w 2015 roku zapadło na nią aż 214 milionów osób; zmarło – 438 tysięcy. W Polsce każdego roku odnotowuje się kilkadziesiąt przypadków tzw. „zachorowań przywleczonych”.
Malaria jest przenoszona przez komary rodzaju Anopheles. Zgodnie z raportem WHO z 2015 r., ryzyko transmisji zarodźców istnieje w 95 krajach, głównie Afryki, Azji, Ameryki Południowej, oraz na niektórych wyspach Pacyfiku. Wśród polskich turystów przeważają zakażenia Plasmodium falciparum, które mogą mieć ciężki i powikłany przebieg. Chemioprofilaktyka choroby polega na stosowaniu w trakcie podróży odpowiednio dobranego przez lekarza leku. Terapia ta zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu malarii i zgonu, nie zapobiega jednak w 100 procentach zachorowaniu. Zażywanie leków należy rozpocząć przed wyjazdem i kontynuować po powrocie z podróży.
- Tylko w przypadku dłuższych wyjazdów, na przykład w celach służbowych, możliwa jest tzw. terapia kieszonkowa. Polega na przepisaniu odpowiedniego leku i zastosowaniu preparatu w razie wystąpienia gorączki. Pojawienie się wysokiej temperatury w ciągu 3-6 miesięcy od powrotu ze strefy malarycznej jest wskazaniem do diagnostyki w kierunku malarii – mówi lek. Bronisława Szlauer, ordynator Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego Szpitala Śląskiego w Cieszynie – placówki uznawanej za „filtr epidemiologiczny” południowej Polski.
Przez niektóre gatunki komarów przenoszony jest także wirus dengi powodujący gorączkę. To najpowszechniejsza choroba wirusowa przenoszona przez owady na świecie. Choć niepowikłana gorączka przebiega łagodnie, trudniejsza odmiana, czyli tzw. wstrząs i gorączka krwotoczna, mogą być przyczyną śmierci. W Azji, gdzie odnotowuje się najwięcej zachorowań, denga jest główną przyczyną śmierci wśród dzieci. Inne schorzenia, takie jak żółta gorączka, Gorączka Zachodniego Nilu, końskie zapalenie mózgu, japońskie zapalenie mózgu czy gorączka doliny Riftu, również są przenoszone przez komary, a wywołane wirusami różnych gryp.
Turysta pod nadzorem
Tzw. „choroby egzotyczne” występują głównie w krajach klimatu tropikalnego, gdzie panujące przez cały rok wysokie temperatury i poziom wilgotności sprzyjają istnieniu większej ilości wektorów, czyli organizmów przenoszących choroby, najczęściej są to komary. W gorącym klimacie występuje też o wiele więcej zatruć pokarmowych i biegunek, a także chorób, które w bogatszych krajach już dawno zostały wyeliminowane dzięki programom szczepień. Polio czy odra nie są więc tam rzadkimi przypadkami.
Lekarze ostrzegają, aby podczas egzotycznych podróży zwracać uwagę na odpowiedni ubiór (jasne ubrania z długimi rękawami i nogawkami, skarpety) i stosowanie środków odstraszających (repelentów) oraz moskitier, a także unikać spacerów po zmierzchu w pobliżu zbiorników wodnych, gdzie owady są szczególnie aktywne. Polski turysta, przygotowując się do wyjazdu, powinien podjąć kilka podstawowych działań profilaktycznych.
- Minimum 6 tygodni przed wyjazdem warto skorzystać z porady lekarza zajmującego się medycyną podróży. Do zadań obowiązkowych należy skompletowanie odpowiedniej odzieży i apteczki, w której powinny się znaleźć preparaty odstraszające komary. W przypadku niektórych wyjazdów wskazane jest szczepienie i stosowanie profilaktyki malarycznej – wskazuje lek. Bronisława Szlauer i dodaje, że szczepienia ochronne pozwolą na zabezpieczenie także przed chorobami spotykanymi w Polsce, takimi jak tężec, wirusowe zapalenie wątroby typu B czy grypa.
- Ważna jest świadomość tego, do jakiego kraju wyruszamy i w jakich warunkach będziemy przebywać. Niezbędne jest uwzględnienie aktualnego stanu zdrowia – podeszły wiek, przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzyca, zaburzenia immunologiczne czy stan ciąży sprzyjają wystąpieniu powikłań w przypadku zachorowań – przyznaje specjalista ze Szpitala Śląskiego.
Dla wielu lekarzy choroby zakaźne są fascynujące. Przypominają ludziom, że istnieją formy życia, które niejednokrotnie wygrywają z postępem w medycynie – pojawiają się na przykład odmiany owadów oporne na antybiotyki. Wektory przystosowują się do zmiany warunków, a nawet potrafią przetrwać tysiące kilometrów w zbiornikach wody, na statkach czy w samolotach. Specjaliści ostrzegają, że stopniowe ocieplanie się klimatu może skutkować rozprzestrzenianiem się chorób egzotycznych na tereny dotychczas od nich wolne.

Szczegóły

Opublikowano: 08 luty 2017

    dr n. med. Marcin Pecold - specjalista chorób wewnętrznych i geriatrii. Ordynator Oddziału geriatrycznego.

Wraz z nadejściem krótszych dni, zmniejsza się ilość naturalnej witaminy D, wytwarzanej w organizmie dzięki promieniowaniu słonecznemu. Jak wskazują najnowsze wyniki badań, substancja ta może być kluczem do „zdrowego starzenia się”.

Dobroczynne właściwości witaminy D znane są od dawna. Wiadomo, że wzmacnia ona kości i często jest przepisywana dzieciom przez pediatrów. W ostatnich latach na nowo stała się przedmiotem zainteresowania środowiska medycznego z powodu ujawnienia innych, niespodziewanych właściwości.
Uważa się, że witamina D ma liczne działania ogólnoustrojowe, a więc immunomodulujące i przeciwzapalne, ma zmniejszać zapadalność na choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę, chorobę Alzheimera, a nawet niektóre nowotwory. Można śmiało powiedzieć, że badanie właściwości tej substancji to jedno z najciekawszych zagadnień medycyny ostatnich lat. Czy naukowcom wreszcie udało się odkryć panaceum - środek „dobry na wszystko”?

Co wiemy o witaminie D?

Podstawowym źródłem witaminy D w naszej populacji jest jej synteza w skórze spowodowana działaniem promieniowania ultrafioletowego. Jedynie niewiele pokarmów – takich, jak ryby morskie (śledź, szprot, łosoś, tuńczyk, makrela) - zawierają istotną ilość witaminy D. W mniejszych ilościach substancja ta zawarta jest w mleku i jajach. To dlatego tak istotne jest zagadnienie stosowania suplementacji tej witaminy.

Czy uzupełniać niedobory witaminy D w diecie?

Lekarze odpowiadają twierdząco i zalecają stosowanie suplementacji przynajmniej w niektórych grupach pacjentów. Do korzyści takiego działania zalicza się m.in. zmniejszenie ryzyka upadków i złamań u pacjentów z osteoporozą oraz u osób powyżej 65. roku życia. Rozsądek nakazuje jednak indywidualne przeanalizowanie każdego przypadku, zwłaszcza pod kątem wykluczenia osób z podwyższonym poziomem wapnia we krwi, co również może być jednym z objawów chorób przebiegających z tzw. „osłabieniem” kośćca.

Czy należy badać poziom witaminy D przed i w trakcie leczenia?

W zasadzie nie. Niedobór witaminy D jest tak powszechny, a stosowane zazwyczaj dawki na tyle bezpieczne, iż nie ma takiej potrzeby. Badania poziomu witaminy D rezerwuje się dla szczególnych grup pacjentów, np. z upośledzonym wchłanianiem jelitowym, chorobami nerek, zaburzeniami hormonalnymi. Wielu autorów opracowań lekarskich zaleca natomiast badanie poziomu wapnia - w wybranych przypadkach przed, a na ogół po miesiącu od włączenia suplementacji.
Jakie stosować dawki? Wydaje się, że w przypadku populacji dorosłych, dawki poniżej 600 IU (jednostek międzynarodowych) na dobę są nieskuteczne, zaś dawki poniżej 4000 IU/dobę – niebezpieczne. Wciąż trwa dyskusja o możliwej toksyczności wysokich dawek witaminy D. W ubiegłym roku Amerykańskie Towarzystwo Geriatryczne, po przedłożeniu bardzo szczegółowych uzasadnień, zaleciło suplementację w wysokości „co najmniej” 1000 IU/dobę u osób w wieku 65 lat i więcej. Obecnie, do momentu pojawienia się nowych danych, rozsądne jest przepisywanie nie większej dawki. Nie dotyczy to natomiast leczniczego stosowania witaminy D w razie istnienia udokumentowanych, głębokich niedoborów.

Czy razem z preparatami z zawartością witaminy D stosować również suplementy wapnia?

Raczej tak, choć wskazana jest tu pewna ostrożność. Ponieważ nadal pojawiają się poglądy o potencjalnej szkodliwości suplementów wapnia (podawanych bez witaminy D), celowe byłoby ograniczenie się do zalecanego spożycia 1000-1200 mg tego pierwiastka dziennie. Jako, że przeciętne spożycie wapnia w społeczeństwach zachodnich kształtuje się na poziomie 600 mg/ dobę, w ramach suplementacji zapewne wystarczy dawka ok. 500 mg wapnia elementarnego.
Podsumowując, wiele wskazuje na to, iż witamina D może być jednym z kluczy do „zdrowego starzenia się”.

Co zrobić, aby ją pozyskać?

Należy przede wszystkim zażywać ruchu na świeżym powietrzu i kąpieli słonecznych oraz jeść morskie ryby. Można również odwiedzić swojego lekarza, by skonsultować z nim kwestię przepisania jej preparatu.

Szczegóły

Opublikowano: 25 luty 2016

   Bożena Hoinkes - dietetyk szpitalny

Aby zmniejszyć ryzyko niedożywienia u osób w starszym wieku, należy:
• codzienne spożywać 4–5 posiłków o regularnych porach , w odstępach co ok. 3 godz.
• pamiętać o regularnej aktywności ruchowej na świeżym powietrzu (np. spacery)
• dobierać odpowiednią do aktywności ruchowej i zaleceń dietetycznych wielkość posiłków,
a także zwracać uwagę na różnorodność wyboru produktów żywnościowych i potraw
• spożywać 5 porcji dziennie warzyw i owoców w miarę możliwości w postaci surowej lub świeżej
• wypijać odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia (minimum 2l, czyli około 7–8 szklanek płynów dziennie); można uwzględnić wśród nich mleko lub fermentowane napoje mleczne (jogurt, kefir i maślanka), a także wody mineralne o zwiększonej zawartości wapnia oraz szklankę dziennie 100% soku warzywnego lub owocowego, jako jedną z 5 porcji warzyw lub owoców
• codziennie spożywać co najmniej 3 porcje mleka i/lub przetworów mlecznych o zmniejszonej zawartości tłuszczu, można naturalne produkty mleczne łączyć z dodatkami świeżych sezonowych owoców

Czytaj więcej...