Internet nigdy nie był wolny od ryzyka z jego korzystania, na które najbardziej narażone były i są dzieci oraz nastolatkowie – użytkownicy, którzy w wielu przypadkach nie potrafią jeszcze oddzielić fikcji od prawdy, szukają nowych form rozrywki, są ciekawi, spragnieni atencji i chcą nawiązywać nowe znajomości. Nie tylko coraz młodsze dzieci mają dostęp do sprzętów elektronicznych oraz Internetu, lecz także często zanika kontrola rodzicielska, przez co ten dostęp do „całego świata” staje się nieograniczony. W takich warunkach nietrudno o to, by młodzi ludzie zetknęli się ze szkodliwymi materiałami.
W związku z otrzymaniem niepokojących informacji i filmików, jakie niektórzy uczniowie naszej szkoły nagrywają i „wrzucają do sieci” (TikTok) zwracam się z prośbą zarówno do Rodziców, jak i Nauczycieli, o większa kontrolę poczynań swoich dzieci i wychowanków w Internecie, aplikacjach mobilnych (typu TikTok, SnapChat) i na portalach społecznościowych, gdyż będzie to mieć wpływ na ich dalsze losy w życiu.
Ze stworzonych materiałów płyną niestety demoralizujące i obraźliwe treści, które mogą mieć negatywny wpływ na rówieśników, a szczególnie na najmłodszych użytkowników Internetu. Nie brakuje bowiem poniżania, wyzwisk, wulgaryzmów oraz samozadowolenia twórców z przekraczania norm i niewłaściwego zachowania. Na jednym z filmów zawarte są również obraźliwe hasła w kierunku nauczycieli, co może być równoznaczne z postawieniem zarzutów z Kodeksu Karnego. Informuję jednocześnie, iż uczniowie ci mają obniżoną ocenę z zachowania zgodnie ze Statutem Szkoły.
Zarówno, jako Rodzice i Nauczyciele nie możemy pozostać obojętni na zjawisko patotreści oraz zagrożenia z nimi związane*. To właśnie na dorosłych użytkowników Internetu spada odpowiedzialność za to, jak dzieci korzystają z sieci i jak uchronić je przed negatywnymi materiałami. W naszej gestii leży pokazywanie prawidłowych wzorców zachowań i kontrola działań dzieci.
Z badań przeprowadzonych przez Fundację „Dajemy Dzieciom Siłę” we współpracy z biurem Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że większość badanych nastolatków słyszała o patotreściach (84%), a 37%, czyli co trzeci nastolatek, oglądał bądź ogląda je. Spośród grupy oglądających 43% dzieci styka się z patotreściami co najmniej raz w tygodniu, a alarmujący jest fakt, że im młodszy badany, tym ta częstotliwość rośnie. Aż 75% nastolatków w wieku 13–15 lat ogląda bądź oglądało patotreści z ciekawości. Inne powody to: nuda, rozrywka oraz chęć bycia na czasie. Dla części nastolatków oglądanie tych materiałów oznacza przynależność do grupy rówieśniczej – oglądają patotreści w obawie przed wykluczeniem bądź poczuciem bycia gorszym niż reszta kolegów.
Jak można chronić dzieci przed patotreściami? Czy jest to możliwe w dobie powszechnego dostępu do internetu? Czego nie otrzymują dzieci w domach i w szkołach, a szukają na stronach internetowych?
Niech punktem wyjścia do zmierzenia się z problemem będzie rozmowa przeprowadzona zarówno w zaciszu domu, jak i w klasie. Pytać trzeba przede wszystkim o motywację i o to, jak dzieci czują się podczas oglądania lub tworzenia tych materiałów (w klasie warto zadbać o większą otwartość poprzez anonimowość).
Mam nadzieję, że wspólne działania i wyciągnięte wnioski z rozmów doprowadzą do tego, iż takie zachowania i sytuacje nie będą się powtarzać wśród naszych uczniów.
Z poważaniem,
Magdalena Marszalec
(pedagog)
*Eksperci uważają, że nawet pośredni kontakt z zachowaniami agresywnymi może prowadzić z jednej strony do wzmacniania chęci bezpośredniego wyrażania agresji, a z drugiej do usypiania wrażliwości na krzywdę oraz los ofiary.