„Człowiek tyle jest wart, ile może dać drugiemu człowiekowi.”
Jan Paweł II
SZKOLNY KLUB WOLONTARIATU
w Szkole Podstawowej
im. Jana Pawła II
w Kowalewie
„Ważny jest rodzaj pomocy, którą się oferuje, ale jeszcze ważniejsze
od tego jest serce, z jakim tej pomocy się udziela.”
Jan Paweł II
„Nie możemy robić wielkich rzeczy, ale możemy robić rzeczy małe z wielką radością”
Matka Teresa z Kalkuty
I. WSTĘP
Okres nauki w szkole jest najwłaściwszy dla kreowania postaw altruistycznych. Wykorzystując otwartość i ciekawość świata młodego człowieka poprzez wolontariat można osiągnąć dobroczynne piętno we wszystkich dziedzinach jego życia. Uczniowie są pełni pasji i zaangażowania. Często kierują się wrażliwością, troską o drugiego człowieka. Chcą nieść pomoc, służąc tak potrzebującym jak i samym sobie. Wolontariat rozwija wśród młodzieży postawę alternatywną dla konsumpcyjnego stylu życia i uzależnień. Stwarza okazję do wyszukiwania autorytetów i budowania świata wartości, pomaga w rozwijaniu zainteresowań, w szukaniu pożytecznej formy spędzania czasu wolnego. Podejmowana przez uczniów-wolontariuszy aktywność wpływa pozytywnie na rozwój ich osobowości, jest ważna i pożądana ze względu na wymiar edukacyjno-wychowawczy.
II. STRUKTURA
- Podstawa prawna Szkolnego Klubu Wolontariatu – Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z dnia 29 maja 2003r.).
- Szkolny Klub Wolontariatu nie posiada szczególnie rozbudowanej struktury organizacyjnej.
- Członkami Szkolnego Klubu Wolontariatu mogą być uczniowie gimnazjum, którzy respektują zasady Klubu. W skład SKW wchodzą:
- opiekun lub opiekunowie Klubu (nauczyciel lub inny pracownik szkoły);
- lider Klubu (wybrany spośród uczniów);
- członkowie Klubu – uczniowie szkoły.
- Miejscem organizacji jest Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kowalewie.
- Opiekunem Klubu jest nauczyciel, który wyraził chęć zaangażowania się w organizowanie i monitorowanie pracy wolontariuszy.
- Opiekun i lider kierują poczynaniami Klubu.
III. POSTANOWIENIA OGÓLNE
1. Wolontariat- to bezpłatne, dobrowolne, świadome działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno – koleżeńsko – przyjacielskie.
2. Wolontariusz- (łac. volontarius = dobrowolny, chętny) w Słowniku Wyrazów Obcych i Zwrotów Obcojęzycznych W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd. IX, Warszawa 1975 r. czytamy, że jest to wojskowy, dawniej ochotnik, albo praktykant pracujący bez wynagrodzenia dla nauczenia się zawodu. W Słowniku Wyrazów Obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 27, Warszawa 1993 r. określany jest jako bezpłatna forma stażu w szpitalu lekarza zdobywającego praktykę. Współczesna definicja określa wolontariusza jako kogoś, kto dobrowolnie, bez wynagrodzenia, świadomie działa na rzecz innych nie będących jego bliskimi. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego. Może to być również pomaganie środowisku naturalnemu.
3. Wolontariat szkolny- inicjatywa młodzieży, skierowana do ludzi młodych, którzy chcą pomagać najbardziej potrzebującym, inicjować działania w środowisku lokalnym, wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne, kulturalne.
IV. CELE, DZIAŁANIA I EFEKTY
Wolontariat jest szansą dla każdego niezależnie od płci, rasy, narodowości, wyznania, przekonań politycznych, wieku czy stanu zdrowia – każdy ma prawo być wolontariuszem.
Wolontariat daje szansę wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń, rozwinięcia zainteresowań i zdobycia doświadczenia w nowych dziedzinach oraz wywarcia wpływu na zmiany społeczne i możliwość zaangażowania się.
Cele szczegółowe programu SKW:
– nowatorski system włączania młodzieży w życie społeczności szkolnej i środowiska lokalnego o charakterze regularnym i akcyjnym;
– tworzenie więzi między uczniami, a nauczycielami;
– zapoznanie młodzieży z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie;
– uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych;
– kształtowanie postaw prospołecznych;
– rozwijanie empatii, zrozumienia;
– inspirowanie do aktywnego spędzania czasu wolnego;
– kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności;
– zawieranie głębokich, wartościowych przyjaźni;
– kształtowanie umiejętności działania zespołowego;
– zwiększenie satysfakcji nauczycieli z wykonywanej pracy;
– budowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań;
– współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi;
– współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się;
– kultywowanie i wzbogacanie tradycji szkoły zgodnie z założeniami programu wychowawczego placówki;
– dawanie możliwości wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń;
– zdobywanie doświadczenia w nowych dziedzinach;
– wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej;
– przekazywanie wiedzy na temat ruchu pozarządowego;
– wzmocnienie działań organizacji społecznych i pozarządowych poprzez wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności młodzieży;
– organizowanie w szkole pomocy uczniom napotykającym trudności w nauce, w życiu rówieśniczym i rodzinnym;
– prowadzenie akcji pomocowych na rzecz osób potrzebujących, instytucji i organizacji społecznych;
– włączanie się w pomoc przy przeprowadzaniu różnego rodzaju imprez szkolnych.
Planowane efekty działań SKW:
– zwiększenie oferty zajęć pozalekcyjnych oferowanych młodzieży;
– lepsze poznanie środowiska lokalnego, jego potrzeb i możliwości działania;
– stworzenie dla młodzieży szkolnej alternatywy w stosunku do narkotyków, przemocy w szkole, bierności i zobojętnienia na problemy społeczne;
– wzmocnienie i usprawnienie działań podejmowanych przez wolontariuszy;
– zwiększenie samodzielności i efektywności młodych ludzi;
– zapobieganie patologii społecznej;
– poznanie struktur działania sektora pozarządowego.
V. PRAWA I OBOWIĄZKI WOLONTARIUSZA
I KOORDYNATORA WOLONTARIATU
Prawa wolontariusza:
- Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw.
- Wolontariusz ma prawo do podejmowania pracy w wymiarze nie utrudniającym nauki w szkole i pomocy w domu.
- Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony koordynatora, opiekuna lub innych pracowników Szkolnego Klubu Wolontariatu.
- Wolontariusz nie powinien wykonywać prac objętych polityką etatową, czyli zastępować pracownika.
- Wolontariusz ma prawo do otrzymania pisemnego zaświadczenia o wykonywanej pracy.
- Wolontariusz ma prawo być poinformowany o trudnościach, kosztach przejazdu związanych z wykonywaną pracą.
- Nie wolno wywierać na wolontariusza presji moralnej w związku z realizowanym zadaniem pozostającym w konflikcie z jego przekonaniami.
- Członkowie wolontariatu poświęcają się dla innych, ale nie zapominają o sobie.
- Wolontariusze są nagradzani za swoją pracę.
- Każdy ma prawo przystąpić do Klubu jak i od niego odejść uprzedzając odpowiednio wcześniej opiekunów Szkolnego Klubu Wolontariatu.
Obowiązki wolontariusza:
- Niepełnoletni członkowie Szkolnego Klubu Wolontariatu muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w wolontariacie.
- Wolontariusz ma obowiązek systematycznie uczestniczyć w spotkaniach, szkoleniach, warsztatach i pracach SKW.
- Wolontariusze są słowni i wywiązują się ze swoich obowiązków.
- Wolontariusze nie otrzymują wynagrodzenia, ani żadnych świadczeń za swoją pracę.
- Członkowie wolontariatu starają się w szkole i poza nią zachowywać kulturalnie i być wzorem dla innych uczniów.
- Wolontariusz ma obowiązek respektować zasady SKW takie, jak:
- zasada osobistej pracy nad własnym rozwojem;
- zasada zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy;
- zasada troski o los słabszych;
- zasada równości;
- zasada prawdy, przyjaźni, życzliwości, szacunku.
- Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariatu.
Cechy wolontariusza:
- dużo optymizmu i chęć do działania;
- motywacja do niesienia pomocy potrzebującym;
- umiejętność wygospodarowania wolnej chwili;
- odwaga, empatia i otwartość;
- odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność;
- kultura osobista.
Kodeks etyczny wolontariusza:
1. Być pewnym – zastanów się, dlaczego chcesz pomagać innym ludziom.
2. Być przekonanym – nie oferuj swej pomocy, jeśli nie jesteś przekonany o wartości tego, co robisz.
3. Być lojalnym – zgłaszaj sugestie, nie „uderzaj” w innych.
4. Przestrzegać zasad – nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może okazać się, że mają swoje uzasadnienie.
5. Mówić otwarcie – pytaj o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły Cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problem.
6. Chętnie uczyć się – rozszerzaj swoją wiedzę.
7. Stale się rozwijać – staraj się wiedzieć jak najwięcej o Twojej organizacji i pracy.
8. Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą – będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego od Ciebie się oczekuje.
9. Być osobą na której można polegać – praca jest zobowiązaniem. Wykonaj to, co zgodziłeś się zrobić. Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie spełnić.
10. Działać w zespole – znajdź dla siebie miejsce w grupie. Samotnik działający na własną rękę jest mało skuteczny.
Zadania koordynatora:
1. Utrzymywanie stałego kontaktu z organizacjami i instytucjami, z którymi współpracuje wolontariat szkolny.
2. Tworzenie atmosfery zaufania i otwartości.
3. Dawanie poczucia bezpieczeństwa, które sprzyja dobrej współpracy.
4. Organizowanie spotkań organizacyjnych, mających na celu zapoznanie młodzieży z planowanymi działaniami oraz przydziałem obowiązków.
5. Stwarzanie systemu gratyfikacji wolontariuszy zależnej od wkładu pracy.
6. Przeprowadzanie rozmowy wyjaśniającej powody powstawania zaniedbań w czasie pracy wolontariuszy.
7. Organizowanie wspólnie z wolontariuszami Dnia Wolontariusza – 5 grudnia.
8. Przygotowywanie rocznych sprawozdań z pracy wolontariuszy.
VI. Regulamin pracy wolontariusza Szkolnego Klubu Wolontariatu
- Wolontariusz Szkolnego Klub Wolontariatu pracuje społecznie tj. za swoją pracę nie pobiera wynagrodzenia.
- Osobą odpowiedzialną za kontakt z wolontariuszem jest koordynator.
- Plan pracy wolontariusza jest ustalany wspólnie z koordynatorem.
- Wolontariusz nie może wykonywać czynności do których nie ma uprawnień, a w szczególności takich, do których potrzebne jest przygotowanie medyczne;
- Wszelkie wątpliwości dotyczące wykonywanej pracy wolontariusz powinien jak najszybciej zgłaszać koordynatorowi przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji czy akcji;
- O rezygnacji z pracy wolontariusz powinien jak najszybciej poinformować koordynatora SKW, składając pisemną rezygnację i nie ponosząc żadnych konsekwencji z tego tytułu;
- W przypadku braku możliwości zrealizowania zadań, których podjął się wolontariusz, powinien on jak najszybciej poinformować o tym fakcje koordynatora w celu znalezienia zastępstwa lub rozwiązania problemu;
- Wszelkie sprawy dotyczące sytuacji osób i ich rodzin dla których wolontariusz wykonuje swoją pracę są tajemnicą i mogą być omawiane tylko z koordynatorem lub inną osobą upoważnioną do tego;
- Wolontariusz zobowiązany jest do dyskrecji.
VII. PLANOWANIE PRACY SZKOLNEGO KLUBU WOLONTARIATU
- System rekrutacji:
– wywieszanie plakatów zachęcających młodzież gimnazjalną do włączenia się w pracę wolontariatu, informujących o działalności SKW oraz naborze (na początku każdego roku szkolnego);
– zachęcanie uczniów do działań w Szkolnym Klubie Wolontariatu podczas rozmów prowadzonych przez nauczycieli i doświadczonych wolontariuszy;
– w trakcie roku szkolnego- rozmowy zaangażowanych wolontariuszy z przyjaciółmi, znajomymi, zachęcanie do pracy na rzecz innych;
– lekcje wychowawcze poświęcone idei wolontariatu;
– lekcje religii poświęcone miłości bliźniego;
– wyznaczenie terminu spotkania organizacyjnego, na którym przedstawione zostaną podstawowe informacje i wstępne rozmowy kwalifikacyjne.
- Spotkania cykliczne (minimum raz na kwartał) mające na celu:
– organizację działań;
– tworzenie projektów;
– uzupełnianie „mapy” potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego;
– monitorowanie działalności wolontariuszy;
– wymianę doświadczeń;
– szkolenie podstawowe, podczas którego przybliżona zostanie idea wolontariatu, obszary pomocy, zasady pracy i etyki działalności wolontarystycznej, prawa i obowiązki wolontariuszy oraz motywacja do pracy.
Szkolny Wolontariat obchodzi swoje święto 5 grudnia w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, który został ustanowiony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z lipca 1997 r. To dowód uznania dla ludzi, poświęcających swój cenny czas i umiejętności w celu niesienia pomocy innym. To okazja do podsumowań, spotkań, podziękowań, ale również do przeprowadzania kolejnej akcji wolontarystycznej.
- Nagradzanie wolontariuszy:
3.1. Członkowie wolontariatu mogą być nagradzani poprzez:
- wyrażenie uznania ustnego;
- pochwałę na forum szkoły (od koordynatora, dyrektora);
- wręczenie dyplomu i przedstawienie wyników jego pracy;
- wpis na świadectwie szkolnym (dodatkowe punkty);
- powierzanie coraz bardziej odpowiedzialnych zadań.
3.2. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza.
- Sposoby ewaluacji:
– sprawozdanie z pracy Szkolnego Wolontariatu;
– rejestr akcji charytatywnych,
– wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy;