Beata Czernik i Bożena Hoinkes
pobierz artykuł: dieta w chorobach trzustki
Dieta powinna być lekkostrawna , ze zwiększoną ilością białka , niskotłuszczowa oraz niskoresztkowa o całkowitej kaloryczności ok. 2000 kcal na dobę. Celem diety jest oszczędzanie chorego narządu poprzez ograniczenie lub usunięcie z diety tych składników odżywczych, których organizm nie jest w stanie zmetabolizować, a tym samym wykorzystać. Głównym źródłem energii powinny być węglowodany oraz białka. Ograniczenie tłuszczu jest jedną z podstawowych cech diety.
ZALECENIA I UWAGI
Jedz regularnie. Posiłki spożywaj 5 razy dziennie, małe objętościowo o stałych porach. Potrawy nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne.
Potrawy należy przyrządzać przez : gotowanie w wodzie lub na parze ,duszenie bez obsmażania na tłuszczu , pieczenie w folii aluminiowej, pergaminie lub rękawie foliowym . Smażenie i pieczenie potraw z dodatkiem tłuszczu jest zabronione. Powinno się go dodawać po ugotowaniu lub duszeniu. Dozwolony tłuszcz należy spożywać wyłącznie na surowo.Tłuszcz ogranicz przez stosowanie chudych gatunków mięs, wędlin, ryb, odtłuszczonego mleka, chudych twarogów. Zamiast śmietany należy stosować jogurty naturalne. Do smarowania pieczywa używać niskotłuszczowych margaryn roślinnych.
Węglowodany powinny być ubogie w błonnik (czerstwe jasne pieczywo, suchary, drobne kasze, lane kluski, ziemniaki puree, cukier, miód, dżemy, marmolady).
Mleko słodkie należy ograniczyć , ze wzgl. na obecność w nim cukru mlekowego - laktozy . Może on
wywoływać wzdęcia i biegunki. Można go częściowo zastąpić jogurtem lub kefirem, które zawierają znacznie mniej laktozy. Osoby, które nie mają takich objawów mogą stosować mleko z niską zawartością tłuszczu - do 1,5 %.
Należy ograniczyć spożywanie jaj. W diecie tej nie podaje się całych jaj. W żółtku znajduje się duża zawartość tłuszczu. Dopuszcza się 1-2 żółtko na tydzień w postaci rozproszonej. Do potraw, których podstawą sa jajka dodaje się tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany.
Z diety wyklucza się owoce i warzywa wzdymające. Należą do nich gruszki, czereśnie, śliwki, kapusta, cebula, pory, czosnek, suche strączkowe. Owoce należy spożywać w postaci soków, kompotów, musów, przetarte, warzywa gotowane i / lub przecierane.
Potrawy przyprawiać należy kwaskiem cytrynowym, sokiem z cytryny, zieloną pietruszką, zielonym koperkiem, melisą, majerankiem, cynamonem, wanilią. Należy ograniczyć sól, vegetę a całkowicie wykluczyć pieprz, ocet, musztardę.
Całkowicie zrezygnuj z alkoholu. Jest on jedną z głównych przyczyn przewlekłego zapalenia trzustki. Nawet jego niewielkie spożycie może powodować zaostrzenie choroby.
Przykładowy jadłospis
|
ŚNIADANIE |
OBIAD |
PODWIECZOREK |
KOLACJA |
|
kawa zbożowa z ml.,rogal, dżem |
koperkowa z ziemn.,zrazy dusz. bez tłuszczu,ćwikła,ryż /sypko |
budyń śmietank. na mleku 0 % tł. |
herbata,bułka,polędwica drobiowa |
|
mleko chude,bułka,ser biały - plaster |
ryżowa,pierś z kurcz.gotowana, marchew z wody,ziemniaki |
jogurt owocowy 0 % tłuszczu |
herbata zielona,ryż z jabłkami i cukrem |
|
kawa zbożowa z ml.,bułka, miód nat. |
barszcz z ziemn.,bitki wieprz. w jarzynach,makaron gotow. |
mus z jabłek |
herbata z cytr.,bułka, polędwica drobiowa |
|
kawa zbożowa z ml.,bułka, pasta z twarogu i tuńczyka ( w sosie własnym) |
grysikowa,schab dusz.bez tł., szpinak oprószany mąką, ziemniaki |
banan |
herbata owocowa,bułka, szynka konserwowa |
|
bawarka,bułka,kiełbasa drobiowa |
chudy rosół z makar.,wołowina got.,kalarepka dusz.,ziemniaki |
grysik / gęsto z dżemem brzoskw. |
herbata,bułka,pasta mięsna z jarzynami |
|
mleko chude,bułka,pasta z szynki i białka z jaj |
szpinakowa z ziemniakami, leniwe pierogi z cukrem |
galaretka owocowa |
herbata zielona,bułka, klops |
|
kawa zbożowa z mlekiem, chałka,mus jabłkowy |
krem z dyni z grzankami,pulpety z ryb,sos pomidorowy,ziemn. |
kefir 0 % tłuszczu |
herbata z cytr.,makaron z serem i cukrem |
Produkty o potrawy zalecane i przeciwskazane w przewlekłym zapaleniu trzustki
|
PRODUKTY I POTRAWY |
ZALECANE |
PRZECIWSKAZANE |
|
napoje |
kawa zboż.z mlekiem z niską zawart. tłuszczu,słaba bawarka, słaba herbata owocowa, ziołowa, soki owocowe, warzywne, kompoty przetarte, napoje mleczno-owocowe, jogurt niskotłuszcz., niegazow. wody mineralne w ogranicz.ilości :mleko z zawart.tłuszczu do 2 %, chudy kefir, maślanka |
alkoholowe, kakao, płynna czekolada, mocna herbata, kawa prawdziwa, mleko pelnotłuste, kefir pełnotłusty, wody i napoje gazowane |
|
pieczywo |
pieczywo pszenne jasne - czerstwe, pieczywo półcukiernicze, suchary, biszkopty w ogranicz.ilości : pieczywo drzżdżowe-cukiernicze |
chleb żytni, razowy, graham, piecz.chrupkie, pszenno-razowe z dodatkiem słonecznika, soi, pieczywo z otrębami, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu |
|
dodatki do pieczywa |
chudy twaróg, chuda szynka, polędwica, polędwica drobiowa, mięso got., ścięte białko jajka, dżemy bez pestek, marmolady, miód |
tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetowa, tłuste sery dojrzewające, ser topiony, jajka gotowane, jajecznica z całych jaj, dżemy z pestkami |
|
tłuszcze |
w ogranicz.ilości :masło, miękkie margaryny, oleje : słonecznikowy, sojowy, rzepakowy, oliwa z oliwek |
smalec, słonina, boczek, margaryny twarde |
|
zupy i sosy |
na wywarachwarzywnych, jarzynowa, ziemniaczana, pomidorowa, barszcz czerwony, krupniki, owocowe przetarte, podprawiane zawiesiną z mąki i wody lub mleka; sosy łagodne, warzywne ( pomidorowy, koperkowy, pietruszkowy, potrawkowy ), owocowe, mleczne, zagęszczane zawiesiną z mąki i wody lub mleka w ogranicz.ilości : chude rosoły z drobiu i cielęciny |
tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych,grzybowych,zasmażane, zaprawiane śmietaną, zaciągane żółtkiem, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, ogórków, esencjonalne rosoły, buliony sosy ostre:chrzanowy,musztardowy,cebulowy, grecki, węgierski, śmietanowy, majonezowy |
|
dodatki do zup |
bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron nitki niskojajeczny, kluski biszkoptowe na białkach w ogranicz.ilości : groszek ptysiowy |
kluski francuskie, kluski kładzione, grube makarony, łazanki, suche nasiona roślin strączkowych |
|
mięso, drób, ryby |
chuda cielęcina,młoda wołowina,królik,indyk,kurczak, dorsz, pstrąg, sandacz, szczupak, morszczuk; potrawy gotowane, duszone bez tłuszczu, pulpety, budynie, potrawki w ogranicz.ilości : wołowina, chudy schab, ozorki, serca, wątroba, młody karp, leszcz, makrela, mintaj; potrawy pieczone w folii lub pegaminie |
wieprzowina, baranina, dziczyzna, flaki, mózg, śledzie, sardynki, węgorz, karp, łosoś; potrawy smażone, pieczone, marynowane, wędzone |
|
potrawy półmięsne i bezmięsna |
budynie z kasz (jęczmiennej),warzyw,makaron nitki (bezjajeczny) z mięsem,risotto z mięsem, warzywami leniwe pierogi i kluski biszkoptowe na białkach w ogranicz.ilości : zapiekanki z drobnych kasz i mięsa lub warzyw, kluski śląskie, z mięsem |
pierogi, knedle, naleśniki, wszelkie potrawy smaż. na tłuszczu : placki ziemniacz., bliny, krokiety, kotlety, bigos, fasolka po bretońsku, łazanki z kapustą |
|
warzywa |
młode, soczyste : marchew, pietruszka, seler, dynia, buraki, szpinak, warzywa gotowane, rozdrobnione lub przetarte, podprawiane zawiesinami, z mąki i wody w ogranicz.ilości : sałata zielona, kalarepa, brokuły, pomidory bez skórki i pestek |
warzywa kapustne, cebula, czosnek, chrzan, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, rzodkiewka, rzepa, kalafior, fasolka szparagowa, groszek zielony, rabarbar; warzywa w postaci surówek, sałatek z dod. majonezu i musztardy, marynowane, solone |
|
ziemniaki |
gotowane, w postaci puree w ogranicz.ilości : gotowane w całości |
pieczone, smażone z tłuszczem : frytki,krążki, chipsy |
|
owoce |
dojrzałe, soczyste, : jagodowe i winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, morele, brzoskwinie, banany, jabłka gotowane i pieczone, surowe soki owocowe w ogranicz.ilości : kiwi, melon, arbuz (bez pestek) |
gruszki, czereśnie, śliwki,gaktyle, figi,owoce suszone, marynowane |
|
desery |
kisiele,budynie,galaretki owocowe,mleczne na mleku odtłuszczonym, kompoty przetarte, bezy, suflety,soki i musy owocowe, przeciery w ogranicz.ilości : ciasta z małą ilością tłuszczu i jaj |
tłuste ciasta, torty, desery z używkami, batony, czekolada, chałwa, lody, słodycze zawierające kakao, orzechy |
|
przyprawy |
łagodne : kwasek cytrynowy, sok z cytryny, zielona pietruszka, zielony koperek, melisa, majeranek, cynamon, wanilia w ogranicz.ilości : ocet winny, sól, wegeta, papryka słodka, bazylia, estragon, tymianek |
ostre : ocet, pieprz, papryka ostra, musztarda, chrzan, curry, chili, ziele angielskie, gorczyca, liść laurowy, gałka muszkatołowa |
