Beata Czernik
Zadaniem diety jest uzyskanie prawidłowego poziomu cukru we krwi w ciągu całej doby. Dieta powinna być zbliżona do prawidłowego żywienia, z wykluczeniem cukrów prostych ( cukier, słodycze, miód, dżemy) i ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych. Stosuje się zasadę wymienników węglowodanowych (WW). Należy dostarczyć organizmowi wszystkich potrzebnych składników, a więc białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin, soli mineralnych i wody. Odpowiedniej ilości energii (prawidłowa masa ciała). Chorzy z nadwagą powinni ograniczyć ilość kalorii, natomiast dla pacjentów z niedowagą powinno się odpowiednio zwiększyć pokrycie zapotrzebowania kalorycznego. Należy ułatwić normalizowanie stężenia glukozy, lipidów i innych zaburzeń powodowanych przez cukrzycę. Dieta powinna mieć zapobiegawczy wpływ na tendecję do powikłań cukrzycy.
Codzienna aktywność fizyczna i odpowiednia dieta są kluczem do unormowania poziomu glukozy we krwi. Należy strzec się nadwagi i otyłości.
ZALECENIA I UWAGI
Jedz regularnie. Posiłki spożywaj 5 - 6 razy dziennie, średnio co 3 godz. aby nie dopuścić do uczucia głodu, małe objętościowo, lekkostrawne, łagodnie przyprawione o stałych porach. Temperatura posiłków powinna być umiarkowana.
Stosuje się potrawy gotowane w wodzie i na parze, pieczone w pergaminie, folii i duszone bez tłuszczu. Zabrania się podawania potraw smażonych i pieczonych. Zupy i sosy sporządza się na wywarach warzywnych. Potrawy podprawia się zawiesinami z wody i mąki. Zabrania się używania zasmażek i śmietany.
Zaleca się spożywanie węglowodanów złożonych bogatych w błonnik: pieczywo ciemne, żytnie, razowe, otręby, kasze grube, ryż brązowy, makaron z ciemniej mąki, warzywa w postaci surówek, sałatek i owoce ze skórką (jeden owoc w ciągu dnia).
Wyklucza się spożycie cukrów prostych zawartych w cukrze, słodyczach, miodach, dżemach, powidłach, marmoladzie.
Ograniczyć mleko i przetwory mleczne ze wzgędu na zawartość cukru mlekowego laktozy (tylko 1 szkl. dziennie). Stosować z niską zawartością tłuszczu do 1,5 %. Wszystkiego rodzaju sery białe, żółte i topione ograniczyć, spożywać tylko chude i nie łączyć z pieczywem.
Tłuszcze stosuje się łatwostrawne tj. masło, margaryny miękkie, oleje: rzepakowy, słonecznikowy, oliwę z oliwek. Zabrania się natomiast spożywania takich tłuszczów jak: smalec, słonina, łój, boczek wędzony. Należy unikać widocznego tłuszczu. Usuwać tłuszcz z mięsa, skórę z kurczaka przed przyrządzeniem.
Spożywać wędliny i mięso chude, z drobiu, cielęciny, wieprzowiny, ryb.
Potrawy należy przyprawiać kwaskiem cytrynowym, sokiem z cytryny, zieloną pietruszką, zielonym koperkiem, bazylią, tymiankiem, majerankiem. Należy ograniczyć sól, vegetę, pieprz, ocet, musztardę, chili.
Unikać alkoholu, całkowicie wykluczyć wyroby tytoniowe.
4. Przykładowe jadłospisy
|
ŚNIADANIE |
II ŚNIADANIE |
OBIAD |
OBIAD II |
KOLACJA |
|
graham (1kromka),masło, ser żółty (1plaster), ogórek zielony, herbata bez cukru |
jabłko małe (100g) |
pomidorowa z ryżem |
udko dusz.,sałatka z kap. białej, ziemn.(2szt.-małe) woda mineralna niegaz. |
żytni (2 małe kromki),masło, szynka konserwowa, rzodkiewki,kawa zboż.b/c |
|
razowy (2małe kr.),masło, jajecznica/parze,pomidor, herbata z cytryną b/c |
jogurt naturalny (200g) |
chudy rosół z makaronem (2 łyżki ugot.) |
sztuka mięsa, kalarepka dusz.,ziemn. (2szt.-małe) woda mineralna niegaz. |
graham (2kromki), masło, pasta z kurczakiem i jarzynami,papryka czerwona,herbata ziel. b/c |
|
żytni (1kromka),serek top. (25g),papryka żółta, herbata b/c |
sok pomidorowy (1szkl.),żytni(1kr) kiełbasa drobiowa |
kalafiorowa z ziemniakami |
zrazy duszone,ćwikła (1łyżka) sur. z kap.kisz.,kasza gryczana, ( 2łyżki ug.kaszy), woda mineralna niegazowana |
razowy (2małe kr.), masło, pasta rybna, ogórek ziel., herbata z cytryną b/c |
|
graham (2 kromki),masło, polędwica drob., sałata zielona,kawa zbożowa b/c |
twarożek z rzodkiewką (50g) pomidor |
dyniowa z grzankami |
ryba piecz.w folii,mizeria bez śmiet.,ziemn.(2szt.-małe),woda miner.niegaz. |
żytni (2 małe kr.), masło, klops wieprz.,sał.z pomid., ogórka kisz,sałaty lodowej z oliwą, herbata ziel. b/c |
|
razowy (2małe kr.),masło, pasta z jaj,papryka czerw. herbata z cytryną b/c |
pomarańcza (1/2 szt. ) |
barszcz z ziemniak. |
leniwe pierogi ( 6 szt.) z tłuszczem, woda mineralna niegazowana |
graham (2kromki), masło, salceson drob.,ogórek ziel., herbata ziołowa b/c |
|
żytni (2małe kr.),masło, parówki ciel.(1 szt.), pomidor,herbata ziel. b/c |
kefir (200g) |
szpinakowa z makaronem |
rolada wieprzowa dusz., sałatka z czerw.kapusty, ziemniaki (2szt.-małe), woda miner. niegazowana |
razowy (2małe kr.),masło, pasztet drob.,kalafior got., herbata z cytryną b/c |
|
graham (2kromki),masło, kiełb.szynkowa,rzodkiewki kawa zbożowa b/c |
kisiel truskawkowy b/c |
pieczarkowa z ziemniak. |
pierś z kurcz.w jarzynach, ryż/sypko ( 2łyżki ugot.), brokuł got., woda min. n/g |
żytni ( 2małe kr.), masło, pasta z wędliny i jajka, pomidor, kawa zbożowa b/c |
Produkty i potrawy wskazane i przeciwskazane w cukrzycy
|
PRODUKTY I POTRAWY |
ZALECANE |
PRZECIWSKAZANE |
|
napoje |
kawa zbożowa bez mleka, herbata, herbaty ziołowe, soki warzywne, niegazowane wody mineralne w ogranicz.ilości: kawa zboż.z mlekiem, bawarka, mleko i napoje mleczne ferment.do 1,5 % tłuszczu , kompoty owocowe b/c, naturalne soki owocowe b/c |
alkoholowe, kakao, płynna czekolada, kawa, prawdziwa, napoje mleczne i fermentowane pełnotłuste, wody i napoje gazowane |
|
pieczywo |
chleb żytni, razowy, graham, pieczywo pszenno -razowe z dodatkiem słonecznika, soi, pieczywo z otrębami |
pieczywo pszenne jasne, pieczywo cukiernicze i półcukiernicze z dodatkiem tłuszczu,suchary, biszkopty, pieczywo drożdżowe |
|
dodatki do pieczywa |
chudy twaróg, chuda szynka, polędwica, polędwica drobiowa,salceson drob.,mięso gotowane, białko jajka got., pasty z białka jaj, pasty mięsne, mięsno-warzywne, rybne w ograniczonej ilości: chude sery topione, żółte, pasty z całych jaj, jajka gotowane |
tłusty twaróg i tłuste sery dojrzewające,topione tłuste wędliny, konserwy, pasztetowa,salceson wieprzowy, dżemy, miody, powidła, marmolada |
|
tłuszcze |
masło, margaryny miękkie,olej słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, oliwa z oliwek |
smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcze kuchenne |
|
zupy i sosy |
na wywarach warzywnych, podprawiane zawiesiną z mąki i wody w ograniczonej ilości: chude rosoły ; sosy łagodne, warzywne, zagęszczane zawiesiną z mąki i wody |
tłuste, zawiesiste na wywarach mięsnych, kostnych, zasmażane, zaprawiane śmiet. pikantne, esencjonalne rosoły, buliony; sosy ostre : chrzanowy, musztardowy, cebulowy, śmietanowy, majonezowy |
|
dodatki do zup |
grzanki, kasza manna, jęczmienna, ryż, lane ciasto, makaron nitki, grube makarony, ziemniaki w ograniczonej ilości: groszek ptysiowy |
kluski francuskie, kluski kładzione |
|
mięso, drób, ryby |
chuda: cielęcina,wieprzowina,wołowina,królik,indyk, kurczak, chude ryby potrawy duszone, gotowane, potrawki, klopsy, pulpety, budynie mięsne w ograniczonej ilości: ozorki, serca, wątroba, karp |
tłusta wołowina, wieprzowina, baranina, dziczyzna, kaczki, gęsi, flaki, mózg, tłuste ryby; potrawy pieczone, smażone, smażone w panierce, wędzone, marynowane |
|
potrawy półmięsne i bezmięsne |
budynie z kasz, warzyw, makaron i risotto z mięsem i warzywami, leniwe pierogi na białkach b/c w ograniczonej ilości : zapiekanki z kasz i mięsa lub warzyw, kluski śląskie i z mięsem, łazanki z kap. |
knedle, naleśniki, wszelkie potrawy smażone na tłuszczu : placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety; bigos, fasolka po bretońsku |
|
warzywa |
świeże i mrożone : pietruszka,seler,dynia, szpinak, pomidory,rzodkiewka, sałata zielona i lodowa,ogórki zielone i kiszone,brokuły,kalafior,warzywa kapustne, kap.kiszona, papryka czerwona, zielona, żółta, pora, kalarepa,fasolka szparagowa,groszek ziel.,pieczarki warzywa w postaci surówek i sałatek w ogranicz. ilości: buraki, marchew,nasiona roślin strączkowych |
warzywa z dodatkiem majonezu, śmietany, musztardy, warzywa marynowane, solone |
|
ziemniaki |
gotowane w ogranicz. ilości : pieczone |
odsmażane, smażone z tłuszczem : frytki, krążki, placki, chipsy |
|
owoce |
świeże i mrożone : cytrusowe, brzoskwinie, morele, jabłka, kiwi, wiśnie, w ogranicz.ilości: banany,winogrona, śliwki,melon, arbuz, gruszki, czereśnie, jagody,truskawki |
owoce kandyzowane, marynowane, w syropie, suszone |
|
desery |
sałatki owocowe, sorbety, galaretki i kisiele b/c, budyń na chudym mleku b/c w ogranicz.ilośc :orzechy włoskie, pistacjowe, laskowe, ziemne bez soli, migdały,czekolada gorzka |
ciasta, torty, lody, desery z używkami, batony, czekolada, cukierki, chałwa, orzechy solone |
|
substancje słodzące |
w ograniczonej ilośc : słodziki |
cukier |
|
przyprawy |
łagodne: sok z cytryny, kwasek cytrynowy, zielona pietruszka, zielony koperek, szczypiorek, melisa, majeranek, bazylia, papryka słodka w ograniczonej ilości: ocet winny, sól, vegeta |
ostre: ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa |
