Historia szkoły

Szczegóły

Utworzono: poniedziałek, 10, styczeń 2011 18:31

Administrator

Dzieje Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Jaszczwi od chwili jej założenia, przez przekształcenie w Zespół Szkół - Szkołę Podstawową i Gimnazjum - aż po dzień dzisiejszy.

Szkoła jest zlokalizowana obok szosy Krosno - Jasło, na terenie wsi Jaszczew. Jaszczew w latach międzywojennych należała do województwa lwowskiego, a obecnie do województwa podkarpackiego. Do Krosna z Jaszczwi jest ok. 10 km, a do Jasła ok. 15 km. Jaszczew od wschodu graniczy z Ustrobną i Potokiem, od zachodu z Moderówką, od północy z Bajdami i od południa z Jedliczem. Wieś jest pięknie położona i obfituje w liczne wzniesienia, pagórki, zagajniki i lasy. Jako wieś rycerska została założona na prawie magdeburskim w XIV wieku. Pierwszym jej dziedzicem, znanym ze źródeł pisanych był w 1398 r. Zbyszko z Jaswecz. W następnym stuleciu wieś była już podzielona wśród kilku właścicieli. Podzieliły ją między siebie dwie strony: Andrzej i Mikołaj z Bratkówki oraz Jan i Rafał Jaźwieccy. W wieku XVI, a dokładnie w 1536 roku właścicielami wsi byli Mikołaj Jaźwiecki oraz Jan i Maciej Pierzchałowie, a pod koniec tego wieku Andrzej Ciekliński, Marcin Pierzchała i Andrzej Jóźwiecki. W latach 1596 - 1681 początkowo wieś należała do Jana Skotnickiego, a następnie do Zofii Skotnickiej i jej synów Pawła i Mikołaja. Po nich wieś w XVIII w. odziedziczyli Firlejowie, później Ścipionowie. Po pierwszym rozbiorze Polski, kiedy wieś znalazła się pod zaborem austriackim, Ignacy Ścipion podarował Jaszczew Rochowi Michałowi Jabłonowskiemu. W 1836 roku dobra jaszczewskie przeszły w ręce spadkobierczyni Agaty z Dębskich Świejkowskiej, która z kolei odstąpiła je swemu wnukowi Augustowi Jordanowi Stojowskiemu w 1874 roku. Ten właściciel pod koniec XIX wieku rozpoczął - uwieńczone sukcesem - wiercenia w poszukiwaniu ropy naftowej. Przemysł wydobywczy wpłynął radykalnie na rozwój wsi. U schyłku stulecia wieś liczyła już 1065 mieszkańców, a na jej terenie działało wiele szybów wydobywczych ropy naftowej, młyn, browar, karczma, dobrze prosperujące gospodarstwa rolne, dwór z folwarkiem i pięknie utrzymanym parkiem. W następstwie reformy administracyjnej w 1934 roku wiś znalazła się w obrębie gminy Jedlicze, a ilość mieszkańców w okresie międzywojennym wzrosła do 1120. Największe tempo rozbudowy wsi wystąpiło po drugiej wojnie światowej. Mieszkańcy pobudowali liczne, piękne domy mieszkalne, zbudowali ośrodek zdrowia, aptekę, przedszkole, nowy budynek szkolny, pawilony handlowe, bibliotekę i remizę Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1991 roku mieszkańcy wspólnym wysiłkiem wznieśli okazały kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Odrestaurowano też zabytkowy, pochodzący z XVIII wieku malowniczy dwór osadzony na wzniesieniu ponad biegnącą wąwozem drogą. Zainteresowanych historią Krosna i jego okolic zachęcamy do przeczytania książki napisanej przez ks. W. Sarnę pod tytułem "Opis powiatu krośnieńskiego pod względem geograficzno - historycznym". Powstanie przemysłu wydobycia i przeróbki ropy naftowej ożywiło gospodarkę Jaszczwi i okolic. Wzrosło zapotrzebowanie na dobrze wykwalifikowanych robotników. Mieszkańcy rozumieli, że przyszłość ich dzieci zależeć będzie od rozwoju oświaty i dlatego zaczęto myśleć o budowie szkoły. Pierwszą wzmiankę na ten temat znajdujemy w protokole Rady Gminnej z dnia 1 lipca 1887 roku. Na spotkaniu w dniu 11 października 1888 roku wybrano Komitet Budowy Szkoły i wytypowano wykonawcę robót. W skład komitetu weszli:J.W.P. August Stojowski, ks. Proboszcz Wawrzyniec Stankiewicz, Jan Bielański, Stanisław Stasz, Wojciech Wajda. Parcelę pod szkołę dał nieodpłatnie ówczesny właściciel dóbr jaszczewskich August Jordan Stojowski. Szkołę murowaną, parterową, krytą gontem, posiadającą tylko jedną salę lekcyjną i mieszkanie dla kierownika szkoły oddano do użytku w 1892 roku, a więc 112 lat temu. Szkoła z jedną izbą lekcyjną sprawiała wiele problemów w realizacji programu dydaktyczno - wychowawczego. W związku z tym już w 1909 roku Rada Gminna podjęła decyzję o rozbudowie szkoły. Miejscowa społeczność prawie własnym kosztem, przy wsparciu finansowym Krajowego Funduszu Szkolnego zobowiązała się dobudować do istniejącego budynku jedną salę lekcyjną wraz z korytarzem i pokojem mieszkalnym dla drugiego nauczyciela. Rozbudowę szkoły zakończono w 1911 roku. W czasie tej rozbudowy budynek szkolny pokryto w miejsce gontu blachą. Obok budynku szkoły wzniesiono budynki gospodarcze, a na dziedzińcu szkolnym wykopano studnię. Cały teren szkolny został otoczony płotem. Szkoła w Jaszczwi od chwili jej powstania w 1892 roku aż do 1933 roku była szkołą pierwszego stopnia. Dopiero w 1934 roku otrzymała drugi stopień. W szkole pierwszego stopnia dzieci uczyły się w klasach I - IV; w klasach I i II nauka trwała po jednym roku, w klasie III dwa lata, a w klasie IV trzy lata. W szkole drugiego stopnia dzieci uczyły się w klasach I - VI; w klasach I - V nauka trwała po jednym roku, natomiast w klasie VI dwa lata. W czasie I wojny światowej spaleniu uległy budynki gospodarcze szkoły, a zniszczeniu ogrodzenie i część sprzętu szkolnego. Zakończeniu wojny i odzyskaniu niepodległości towarzyszyły radość i zabawa, a równocześnie usuwanie ze szkoły znaków austriackich, w tym portretów cesarza Franciszka Józefa. W okresie międzywojennym systematycznie uzupełniano szkołę w niezbędny sprzęt i pomoce naukowe. Każdą salę lekcyjną wyposażono w prowizoryczną umywalkę tj. drewniany stolik z miedniczką i dzbankiem na wodę. Warsztatem pracy dydaktycznej był również ogród warzywny, pole doświadczalne i boisko szkolne. Ogród posiadał powierzchnię 3532 m2, a była w nim również szkółka drzewek owocowych i sad. Staraniem Rady Szkolnej w 1929 roku wybudowano pomieszczenia gospodarcze tj. stajnię, drewutnię na opał i ustępy. Całość ogrodzono siatką. W szkole dalej panowała ciasnota i dlatego w 1934 roku wynajęto jedną izbę lekcyjną w prywatnym domu pani Hartwickiej, a w 1935 roku szkoła uzyskała salę lekcyjną w budynku gminnym. Trudne czasy nastały dla szkoły po 1939 roku. Prawie przez cały rok szkolny 1940/1941 szkołę zajmowało wojsko niemieckie, a zajęcia odbywały się w dwóch pokojach wynajętych od Feliksa Cygana. Już w 1940 roku władze niemieckie zaczęły ingerować w proces dydaktyczno - wychowawczy szkoły. Zakazano nauczać geografii i historii, nakazano również likwidację podręczników z tych przedmiotów jak również podręczników do języka polskiego. W miejsce wycofanych podręczników wprowadzono czasopismo dla dzieci "Ster". Mimo tych ostrych zakazów przez cały czas okupacji nauczyciele z narażeniem życia realizowali przedwojenny program nauczania. Po wyzwoleniu w roku szkolnym 1945/1946 zajęcia odbywały się w dwóch salach budynku szkolnego i w trzech salach budynków gromadzkich. To stwarzało duże trudności organizacyjne i dydaktyczne. Z tego względu pierwszoplanowym przedsięwzięciem była potrzeba budowy nowej szkoły. W 1958 roku wybrano Komitet Budowy Szkoły i zaczęto gromadzić środki na realizację tego celu. Wszyscy mieszkańcy Jaszczwi opodatkowali się w tym celu. Równocześnie prowadzono intensywne starania, by budowę szkoły włączyć do planu inwestycyjnego budowy Szkół - Pomników Tysiąclecia. Starania zostały uwieńczone sukcesem, a nowy budynek szkolny oddano do użytku w sierpniu 1965 roku. W związku z utworzeniem w 1999 roku gimnazjum w budynku szkolnym dokonano niezbędnych przeróbek, które umożliwiły funkcjonowanie tak szkoły podstawowej jak i gimnazjum. Dla uzupełnienia całego rysu historycznego szkoły podajemy wykaz wszystkich kierowników i dyrektorów szkoły. W latach 1892 - 1910 kolejno kierownikami byli: Józef Peter, Antoni Słyś, Wincenty Witowski i Józef Weber. W latach 1911 - 1931 kierownikiem był Wojciech Woźniak. Po jego odejściu rolę kierownika pełniła Maria Wagner. Od września 1934 roku rolę kierownika objął Jan Trynkiewicz i pełnił tę funkcję aż do roku 1968. W tym samym roku funkcję kierownika objął Eugeniusz Bachta i pełnił ją do 1991 roku. W latach 1991 - 1999 funkcję dyrektora szkoły pełnił mgr Władysław Malik. Od 1999 roku do 2003 roku funkcję dyrektora sprawowała mgr Jadwiga Dubiel, a po niej stanowisko to objął mgr inż. Bogdan Rzeźnik - Zubek.