Jaki jest czterolatek?
4-letnie dziecko zadaje dużo pytań, jego wyobraźnia nadal jest bardzo żywa, nadal ma trudności z odróżnianiem fantazji od rzeczywistości. Wiele czterolatków na tym etapie rozwoju lubi czytać w kółko tę samą bajkę. W 4 roku życia dziecka jego rozwój ponownie przyspiesza.
- Dynamiczny czterolatek, któremu buzia się nie zamyka i który potrafi przez pół dnia zadawać tylko i wyłącznie pytania, to kolejna próba cierpliwości dla rodziców.
- Konfabulowanie w tym wieku jest normalne, wiąże się z niesamowitą wyobraźnią dziecka, a także z coraz lepszą umiejętnością mowy.
- Wymyślony przyjaciel nadal towarzyszy wielu dzieciom i nie powinno to budzić waszego niepokoju. Normą w tym wieku jest także to, że dziecko domaga się czytania w kółko tej samej bajki - wam nie pozostaje nic innego, jak zacisnąć zęby i przetrwać ten czas.
- Czterolatek odczuwa wstyd, dumę, winę i zazdrość; to dobry moment, by zacząć dziecko uczyć, jak ma radzić sobie z emocjami, Czterolatek lubi pochwały i wbijają go w dumę, ale z drugiej strony, porównywanie go z innymi na jego niekorzyść, przeżywa nadzwyczaj mocno.
- Zna już zazwyczaj około 2 tysięcy słów, odróżnia litery od innych narysowanych kształtów (czasem może nawet umieć drukowanymi literami napisać własne imię), często też potrafi policzyć do 10 oraz układać przedmioty według wielkości, koloru, kształtu.
- Zadaje trudne pytania dorosłym, eksperymentuje z nowymi bodźcami, chętnie maluje i tworzy – wykleja, wycina, lepi z plasteliny, itp., uwielbia budować z klocków rozmaite konstrukcje, a na plaży pochłaniają go zamki na piasku.
- Sprawnie wchodzi i schodzi ze schodów na dwóch nogach i w wyprostowanej pozycji, trzymając się poręczy.
- Sprawnie biega, rusza i zatrzymuje się i umie robić w biegu zwroty, lubi bawić się w berka, jeździć na rowerku, wspinać się na różnorodne przeszkody.
- Piłka budzi dużo emocji - dziecko dobrze ją łapie i dobrze nią rzuca, bywa, że już kozłuje. Ta wielka ruchliwość i pęd ku odkryciom wymagają od was zwiększonej uwagi, bo w szalonej głowie czterolatka rodzą się szalone pomysły, które mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń ciała - jednak zamiast krzyczeć "nie biegaj, bo się spocisz" lepiej spokojnie, ale obrazowo wytłumaczyć dziecku, konsekwencje upadku.
- Czterolatek jest aktywny, żywiołowy, radosny, otwarty na poznawanie otoczenia i niezwykle samodzielny. Nie podcinaj mu skrzydeł, wyręczając go. Dziecko w tym wieku ma też silną potrzebę niezależności. Zachęcaj je, by podejmowało swoje małe decyzje i wyzwania. To dobry moment - maluch chłonie wszystko jak gąbka.
- Czterolatki dużo i chętnie się bawią, także z innymi dziećmi. Niestety nie zawsze są dobrymi towarzyszami - na każdym kroku udowadniają, że oto weszły w trudny okres. Możesz wręcz mieć wrażenie, że macie do czynienia z buntem 4-latka.
- Oprócz tego, że czterolatki bywają drażliwe, są też uparte. Buntują się, a i prowokują - sprawdzają granice. Lubią mieć swoje zdanie i chcą, by inni się temu podporządkowali. Fantastyczne i pożądane przez dziecko jest wszystko, co zabronione. Często obserwujemy fascynację wulgaryzmami i brzydkimi słowami. Czterolatek uwielbia także demonstracje, przechwałki, kłamstwa, ucieczki, stawianie się - a wszystko po to, by wzbudzić sobą zainteresowanie innych.
Rodzice, nie macie lekko. Niestety musicie ten trudny okres przetrwać. Metoda jest jedna: cierpliwość, konsekwencja i stanowczość. Nie możecie niczego zaniedbać. Czterolatek doskonale wie, jakie postępowanie jest dozwolone, a czego nie można.
Oczywiście nic nie zastąpi naszego dobrego przykładu i opanowania emocjonalnego oraz zdrowej, spokojnej atmosfery środowiska rodzinnego, w którym dziecko może rozwijać się harmonijnie i zawsze liczyć na pomoc dorosłych.
Opracowała: Grażyna Morylowska, Bożena Wieleba.
Na podstawie pozycji:
Gruszczyk-Kolczyńska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków, WSiP, Warszawa 2007. Literatura z zakresu pedagogiki przedszkolnej.