„Od Legionów do przemysłu naftowego – Wachmistrza Żandarmerii Ludwika Stawskiego nie tylko wojenne przypadki”

„Starym Ojców naszych szlakiem
przez krew idziem ku wolności!
z dawną pieśnią- dawnym znakiem,
my- żołnierze sercem prości-
silni wiarą i nadzieją,
że tam kędyś świty dnieją!

Józef Mączka „Starym szlakiem”

Kiedy w 1914 r. wybuchła I woja światowa, w społeczeństwie polskim znalazło się wielu entuzjastów, którzy nie wahali się czynnie uczestniczyć w walce o wolną Polskę. Jednym z nich był Ludwik Stawski – urodzony 23 sierpnia 1894 r. w podkrakowskim Pogórzu w zamożnej rodzinie Ludwika i Marii Stawskich. W wieku niespełna dwudziestu lat porzucił wygodne życie młodego panicza oraz dobrze rokującą karierę w górnictwie naftowym i zaciągnął się do formowanych w Krakowie oddziałów legionowych. Przebył kampanię na Węgrzech, brał udział w ciężkich bojach toczonych przez legionistów w Karpatach na terenie Galicji. Otrzymawszy nominację na kaprala przeszedł z huculską kampanią ciężkie walki m.in. pod Tłumaczem, Kołomyją, Stanisławowem i pod Czerniowcami nad Prutem. Po nieudanej próbie przebicia się pod Rarańczą do II Korpusu Polskiego został internowany w obozie Saldobosz na Węgrzech, następnie wcielony do CK Armii, skąd zbiegł. W Odrodzonym Wojsku Polskim służył w żandarmerii biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został odznaczony Krzyżem Niepodległości i mianowany był do Krzyża Virtuti Militari. Po wojnie zamieszkał w Potoku, gdzie pracował, jako kierownik tamtejszej kopalni. Zmarł w 1940 r., pochowany został na cmentarzu w Jedliczu.

21 kwietnia br. w Gminnym Ośrodku Kultury w Jedliczu odbyło się spotkanie poświęcone wyjątkowej osobie, jaką niewątpliwie był Ludwik Stawski – Wachmistrz II Brygady Wojska Polskiego.

Życiorys i dokonania Wachmistrza Stawskiego przedstawił pracownik naukowy Instytutu Pamięci Narodowej dr Ryszard Ziobroń. Prelekcja wzbogacona została licznymi fotografiami i dokumentami ze zbiorów córki Ludwika Stawskiego – Izabeli Urbanek.

Podczas spotkania Pani Izabela ze wzruszeniem opowiadała o swoim Ojcu, jego życiu i licznych pamiątkach, które po nim zgromadziła. W jej zbiorach znalazły się min. zegarek po Ojcu, aparat fotograficzny z 1905 roku wiedeńskiej firmy Lechner, odznaczenia i dokumenty wojskowe, liczne zdjęcia, pocztówki, które można było tego dnia obejrzeć na przygotowanej z tej okazji wystawie.

O oprawę artystyczną spotkania zadbali uczniowie Zespołu Szkół w Potoku, którzy na tę okoliczność przygotowali montaż słowno- muzyczny i taneczny. Licznie zgromadzona publiczność ze skupieniem i wzruszeniem wysłuchała pieśni legionowych i wierszy patriotycznych.

Spotkanie dla wszystkich było niezapomnianą lekcją historii, przybliżającą życie niezwykłej postaci, uczestnika walk o wolność naszej Ojczyzny - Ludwika Stawskiego.

GOK Jedlicze