„Cmentarze mówią wiele o przeszłości ……”

Cmentarze mówią wiele o przeszłości
Kto chce się dowiedzieć czegoś o historii
Musi zacząć od cmentarzy…

Roman Frodyma, przewodnik beskidzki, dokumentalista historii cmentarzy wojennych ,  autor szeregu publikacji na ich temat, był gościem jedlickiej biblioteki. Zgromadzoną publiczność zaprosił na wędrówkę szlakiem cmentarzy Galicji.

„Moja gawęda zaczyna się w czasie, kiedy nie było jeszcze naszej ojczyzny, kiedy galicyjscy chłopcy gromadnie ruszyli na wojnę…” – rozpoczął…

Gawęda uzupełniona była o bogaty materiał fotograficzny, wyczerpująco omawiany przez autora. Zgromadzeni mogli obejrzeć piękno i bogactwo form architektury cmentarnej, poczynając od nieprzypadkowego usytuowania nekropolii, poprzez drogi i aleje prowadzące do nich, rozmaitość stosowanych ogrodzeń, aż do różnorodność kapliczek i kaplic, krzyży - słonecznych, maltańskich, w kształcie mieczy, austriackich z wieńcami laurowymi, niemieckich z dębowymi, rosyjskich z lipowymi, steli muzułmańskich, macew… To ogromne zróżnicowanie odzwierciedla wielonarodowość i wielowyznaniowość walczących w pierwszej wojnie armii. Refleksyjny charakter spotkania podkreśliła cytowana poezja oraz często przytaczane, piękne wierszowane inskrypcje nagrobne, wśród których padły słowa:

 „… Pomnij, przechodniu, wchodząc w to obejście,
Że ziemia setki poległych tu grzebie
Co młode życie oddali w potrzebie
By nam zapewnić dziś wolność i szczęście...”

GBP  w Jedliczu