30 marca br. obchodzimy okrągłą 200. rocznicę podpisania Umowy Zgierskiej. To dokument, który zapoczątkował gospodarczy rozwój nie tylko „miasta tkaczy”, ale również całego regionu Łodzi, jako ośrodka przemysłu włókienniczego.

Zapraszamy do lektury artykułu, którego autorką jest Magdalena Grabia-Krawczyk z Muzeum Miasta Zgierza:


Duma Zgierza. 200 lat umowy zgierskiej 1821 – 2021

W tym roku obchodzimy 200. rocznicę podpisania Umowy Zgierskiej. To dokument, który zapoczątkował gospodarczy rozwój nie tylko „miasta tkaczy”, ale również całego regionu Łodzi, jako ośrodka przemysłu włókienniczego.

Umowa do dziś stanowi wzór dobrego porozumienia ludzi biznesu z rządzącą administracją. Miasto Zgierz inauguruje obchody tegorocznego jubileuszu w ramach, którego realizowane będą interesujące projekty kulturalno-artystyczne. Muzeum Miasta Zgierza przygotowuje na tę okazję specjalne wydawnictwo – powieść graficzną pt. „Zgierskie wątki. Historia zaRysowana”, opowiadającą historię powstania w Zgierzu osady rzemieślniczej. Na 30 barwnie ilustrowanych kartach przedstawiony zostanie rozwój przemysłu włókienniczego Zgierza od roku 1821 aż do wybuchu II wojny światowej. Rysunki wykonał zgierski artysta Michał Arkusiński, a scenariusz opracował łódzki felietonista i literat Maciej Cholewiński.

W Muzeum Miasta Zgierza przygotowana została również wystawa czasowa pt. „Duma Zgierza. 200 lat umowy zgierskiej 1821 – 2021”, przybliżająca okoliczności utworzenia osady rzemieślniczej dzięki, której Zgierz przekształcił się z rolniczego miasteczka w stolicę sukiennictwa Królestwa Polskiego. Na wystawie zobaczyć można oryginalny dwustuletni dokument, który zainicjował sprowadzanie na nasze ziemie osadników, a także realia życia codziennego i pracy doby pierwszej połowy XIX wieku. Naturalną kontynuacją tradycji włókienniczych Zgierza były zgierskie zakłady doby PRL-u i o nich też będzie mowa na wystawie. 

Umowa Zgierska

Dokument podpisany 30 marca 1821 r. przez komisarza Wydziału Administracyjnego Komisji Województwa Mazowieckiego Klemensem Witkowskim i reprezentantów osadników: K. G. Saengerem, pochodzącym z Chodzieży, J. H. Teske z Szamocin oraz J. G. Viertelem z Rogóźna. Wcześniej przygotowaną umowę zaakceptował namiestnik Królestwa gen. Józef Zajączek. Wszystkie dobrodziejstwa i swobody zapisane w Umowie Zgierskiej uzyskały również miasta: Dąbie, Gostynin, Łódź i Przedecz. W ten sposób Umowa stała się „konstytucją” dla miast zawierających umowy osiedleńcze z sukiennikami przybywającymi z zagranicy.

Umowa w 44 punktach głównych i 6 szczegółowych określała warunki osiedlania się w Zgierzu, głównie zagranicznych sukienników. Osada fabryczna stanowiła nową dzielnicę Zgierza nazwaną Nowym Miastem.